Opinia w sprawie wynagrodzenia nauczycieli za czas urlopu wypoczynkowego
środa, 29 września 2021 12:26 | 
I. Przedmiot opinii,
II. Przedmiot pytania,
III. Podstawa prawna,
IV. Analiza prawna,
V. Podsumowanie.
I. Przedmiot opinii
Przedmiotem opinii jest ustalenie, jakie wynagrodzenie otrzymają nauczyciele za czas urlopu wypoczynkowego, a w szczególności czy do tego wynagrodzenia wlicza się dodatek funkcyjny za wychowawstwo klasy i dodatek motywacyjny.
II. Przedmiot pytania
1. Prezes Oddziału ZNP w Grębowie zwrócił się z zapytaniem prawnym: czy nauczyciel w czasie wakacji będzie otrzymywał dodatek za wychowawstwo?
2. Wiceprezes Zarządu Oddziału Międzygminnego ZNP w Bojanowie zwrócił się
z pytaniem prawnym: Czy nauczyciel za czas urlopu wypoczynkowego otrzyma dodatek motywacyjny w sytuacji, gdy miał go przyznany do 30 czerwca br.?
III. Podstawa prawna:
1) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz.U. z 2001 r. Nr 71, poz. 737 ze zm.) - §1 i §2
2) Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215.) –
art. 30 ust. 1 i 6 oraz art. 30 ust. 10 a, art. 64 ust.1, art 67
3) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r.
w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 416 ze zm.) - §5.
Orzecznictwo sądowe
1) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 9 listopada 2006 r. IV SA/Wr 560/06,
2) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 13 sierpnia 2008 r. IV SA/Wr 197/08).
3) Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 maja 2013 r. (sygn. akt I OSK 203/13.
4) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 października 2012 r. (sygn. IV SA/Wr 714/1)
IV. Analiza prawna
Nauczycielom przebywającym na urlopie wypoczynkowym należy się wynagrodzenie obliczone na podstawie:
· art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz.U z 2019 r. poz. 2215)
· § 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r.
w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz.U nr 71, poz. 737, z późn. zm., ostatnie Dz.U z 2018 r. poz. 588).
Zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela za czas urlopu wypoczynkowego nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował.
Zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli w wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nauczyciela uwzględnia się:
1) wynagrodzenie zasadnicze,
2) dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy,
3) wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,
4) dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,
5) odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy,
6) wynagrodzenie za pracę w święto,
7) jednorazowy dodatek uzupełniający.
Zgodnie z §1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca
2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli, do wynagrodzenia za urlop nie uwzględnia się wynagrodzeń za czas:
· gotowości do pracy oraz niezawinionego przez pracownika przestoju,
· urlopu wypoczynkowego oraz innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
· niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.
Do wynagrodzenia za czas urlopu nie zalicza się również świadczeń o charakterze socjalnym.
Składniki wynagrodzenia określone w stawkach miesięcznych w stałej wysokości oraz składniki wynagrodzenia określone procentowo od tych stawek uwzględnia się
w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu – podstawa prawna: § 2 ust. 1 rozporządzenia MEN z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli. Dotyczy to także dodatku motywacyjnego i dodatku funkcyjnego za wychowawstwo.
Jeżeli okres wykonywania zadań lub zajęć uprawniających do dodatku funkcyjnego obejmował cały rok szkolny, dodatek ten należy wliczyć do wynagrodzenia za urlop, tak jak wynagrodzenie zasadnicze – w wysokości przysługującej w miesiącu korzystania z urlopu.
W przypadku, gdy okres wykonywania zadań lub zajęć uprawniających do dodatku funkcyjnego jest krótszy niż okres roku szkolnego, wysokość dodatku oblicza się, mnożąc otrzymywaną stawkę z tego tytułu przez liczbę miesięcy, w których nauczyciel wykonywał zadania lub zajęcia. Uzyskaną kwotę dzieli się przez liczbę miesięcy roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu – podstawa prawna: § 2 ust. 2 rozporządzenia MEN z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli.
Dodatek motywacyjny będzie wliczony do wynagrodzenia urlopowego wyłącznie
w przypadku, gdy został przyznany także na okres korzystania przez nauczyciela
z urlopu wypoczynkowego. Nie ma przy tym znaczenia, czy nauczyciel otrzymywał ten dodatek przez cały rok szkolny, czy też część roku szkolnego, zawsze będzie on wliczony w wysokości przysługującej w miesiącu korzystania z urlopu wypoczynkowego.
Podobna sytuacja dotyczy dodatku za wychowawstwo, gdyż jest on dodatkiem funkcyjnym, stanowi o tym art. 30 ust. 10a Karty Nauczyciela i §5 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy.
Na podstawie art. 30 ust. 6 pkt 1 Karty Nauczyciela w przypadku, gdy szkoła prowadzona jest przez gminę, to rada gminy określa w drodze regulaminu wysokość stawek dodatku funkcyjnego oraz szczegółowe warunki jego przyznawania.
W przypadku powiatu wysokość stawek dodatku funkcyjnego określa rada powiatu. Sejmik wojewódzki ustala wysokość dodatku funkcyjnego dla nauczycieli prowadzonych przez województwo. Zgodnie z art. 30 ust. 10a minimalna stawka wynagrodzenia za sprawowanie funkcji wychowawcy klasy wynosi 300 zł.
W skład wynagrodzenia nauczyciela wchodzi między innymi dodatek funkcyjny. Wykaz stanowisk oraz sprawowanych funkcji uprawniających nauczyciela do przedmiotowego dodatku określa §5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy. W tym miejscu należy przytoczyć brzmienie §5 wspomnianego rozporządzenia, cytuję:
Do uzyskania dodatku funkcyjnego uprawnieni są nauczyciele, którym powierzono:
1) stanowisko dyrektora lub wicedyrektora przedszkola, szkoły, placówki lub innej jednostki organizacyjnej, o której mowa w art. 1 ust. 1 i 1a Karty Nauczyciela, zwanej dalej „szkołą”, albo inne stanowisko kierownicze przewidziane w statucie szkoły;
2) sprawowanie funkcji: a) wychowawcy klasy; b) doradcy metodycznego lub nauczyciela-konsultanta; c) opiekuna stażu
Jedną z takich funkcji jest funkcja wychowawcy klasy – podstawa prawna: §5 pkt 2 lit.a ww. rozporządzenia.
W przypadku, gdy nauczyciel otrzymywał dodatek za wychowawstwo klasy przez część roku szkolnego, to wysokość dodatku za wychowawstwo za czas urlopu oblicza się:
v mnożąc otrzymywaną stawkę z tego tytułu przez liczbę miesięcy, w których nauczyciel wykonywał zadania lub zajęcia uprawniające do dodatku funkcyjnego;
a następnie
v dzieląc uzyskaną kwotę przez liczbę miesięcy roku szkolnego do rozpoczęcia urlopu- podstawa prawna: §2 ust. 2 rozporządzenia MEN z 26 czerwca 2001 r.
w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli.
Z orzeczeń sądów administracyjnych wynika, że ustawodawca nie upoważnił rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa do ustalania w regulaminie wynagradzania nauczycieli prawa do cofania dodatku funkcyjnego czy też wprowadzania do niego zapisu stwierdzającego, że dodatek funkcyjny może być przyznawany w czasie pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego z powodu niezdolności do pracy (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 9 listopada 2006 r. IV SA/Wr 560/06, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu
z 13 sierpnia §2008 r. IV SA/Wr 197/08).
V. Podsumowanie
Odpowiadając na pytanie 1)
Składniki wynagrodzenia określone w stawkach miesięcznych w stałej wysokości oraz składniki wynagrodzenia określone procentowo od tych stawek uwzględnia się
w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu – podstawa prawna: § 2 ust. 1 rozporządzenia MEN z 26 czerwca 2001 r. W przypadku, gdy okres wykonywania zadań lub zajęć uprawniających do dodatku funkcyjnego jest krótszy niż okres roku szkolnego, wysokość dodatku oblicza się, mnożąc otrzymywaną stawkę z tego tytułu przez liczbę miesięcy, w których nauczyciel wykonywał zadania lub zajęcia związane
z przyznanym dodatkiem. Uzyskaną kwotę dzieli się przez liczbę miesięcy roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu – podstawa prawna: § 2 ust. 2 rozporządzenia MEN z 26 czerwca 2001 r.). Oznacza to, że nawet jeśli w okresie urlopu nauczyciel nie sprawuje określonych funkcji czy nie zajmuje określonego stanowiska, przysługuje mu wynagrodzenie urlopowe. Dodatek funkcyjny jest uwzględniany
w wynagrodzeniu urlopowym i mimo, że w tym czasie nauczyciel nie pełni już funkcji uprawniającej do dodatku, w wynagrodzeniu urlopowym uwzględnia się ten składnik wynagrodzenia.
Zgodnie z art 64 ust. 1 Karty Nauczyciela, nauczycielowi zatrudnionemu w szkole,
w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania.
W 2020 r. ferie szkolne letnie rozpoczęły się 27 czerwca. Oznacza to, że urlop wypoczynkowy nauczyciela rozpoczął się z dniem 27 czerwca 2020.
Ważne! Jeżeli nauczyciel miał przyznany dodatek za sprawowanie funkcji wychowawcy klasy do 30 czerwca br., to dodatek funkcyjny za sprawowanie funkcji wychowawcy klasy należy uwzględnić do wynagrodzenia urlopowego nauczyciela. Oznacza to, że urlop nauczyciela szkoły feryjnej w 2020 r. rozpoczyna się z dniem rozpoczęcia wakacji, tj. 27 czerwca 2020 r., więc miesiącem rozpoczęcia urlopu jest czerwiec. W związku z powyższym spełniony został wymóg prawny, o którym mowa w: § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczyciela.
Odpowiadając na pytanie 2)
Jak wynika z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy - dodatek motywacyjny wchodzi w skład wynagrodzenia urlopowego nauczyciela. Stosownie do § 2 ust. 1 przywołanego na wstępie rozporządzenia, składniki wynagrodzenia określone w stawkach miesięcznych
w stałej wysokości oraz składniki wynagrodzenia określone procentowo od tych stawek uwzględnia się w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu. Jeśli nauczyciel szkoły był uprawniony do dodatku motywacyjnego do końca czerwca br.
to znaczy, że w wynagrodzeniu urlopowym za lipiec i sierpień przedmiotowy dodatek będzie mógł zostać uwzględniony, gdyż urlop wypoczynkowy nauczyciela w 2020 r. rozpoczyna się 27 czerwca. Zasadą jest bowiem, że dodatek motywacyjny uwzględniany jest w wynagrodzeniu urlopowym w takiej kwocie, jaka została przyznana nauczycielowi w miesiącu wykorzystywania (rozpoczęcia) urlopu wypoczynkowego. Podkreślić należy, że przedmiotowy dodatek uwzględniany jest przy naliczeniu wynagrodzenia urlopowego w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu, a nie w średniej wysokości z okresu roku szkolnego poprzedzającego miesiąc rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego.
Zgodnie z art 64 ust. 1 Karty Nauczyciela, nauczycielowi zatrudnionemu w szkole,
w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania.
W 2020 r. ferie szkolne letnie rozpoczęły się 27 czerwca. Oznacza to, że urlop wypoczynkowy nauczyciela rozpoczął się z dniem 27 czerwca 2020 r.
Reasumując: Dodatek motywacyjny, jako procentowo określony składnik wynagrodzenia przysługuje nauczycielowi w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego – podstawa prawna: § 2 ust. 1 rozporządzenia MEN z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli. Należy go wliczyć do podstawy wynagrodzenia urlopowego tylko, jeśli nauczyciel będzie miał przyznany dodatek motywacyjny także na czas wakacji.
Opracował: Stanisław Kłak - doradca ds. prawnych: specjalista prawa
pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa oświatowego
oraz prawa związkowego
Rzeszów, 13 lipca 2020 r.
